طراحی معماری مسجد
این مسجد با حداکثر ظرفیت نمازگزاران در محوطه نمازخانه قدیمی ساخته شده و توسط درختان 70 ساله و بیمارستان های این محله احاطه شده. چهار چالش اصلی طراحی معماری مسجد تامین حداکثر ظرفیت برای نمازگزاران، حفظ درختان قدیمی، دسترسی راحت به پیاده روی اصلی و نمازخانه قدیمی بود. باتوجه به شرایط این پروژه، در مرحله اول حیاط از طرح حذف شد تا همه محوطه بین درخت ها به طراحی اختصاص پیدا کند. قدیمی بودن نمازخانه محوطه که بخشی از تاریخچه این بنا به شمار می رود، باعث شد این سالن به گنبد مسجد جدید بدل شود.
این مسجد دو ورودی دارد که به وسیله رواق به هم متصل شده اند. رواق، عنصری است متصل کننده که در معماری مساجد ایرانی، قدمتی دیرینه دارد. علاوه بر ارتباط بصری، این رواق ها به ارتباط بین مسجد و راهروی شلوغ شمالی نظم می دهد. دو مناره مسجد، به شکل چرخشی طراحی شده اند و در دو طرف گنبد قرار گرفته اند. این مناره ها نه تنها به درب های ورودی جلوه می دهند، بلکه نماد مسجد نیز هستند. نمای مسجد، از زوایای مختلف فرق می کند و مناظر گوناگونی را به تماشاگر عرضه می کند.
در طراحی معماری مسجد افراد به محض ورود، با یک سالن باز مواجه می شوند و سپس وارد یک محوطه نیمه باز می شوند. این نوع نقشه کشی، در معماری سنتی ایرانی بسیار معمول است و به معمار اجازه ساخت روزنه ای در ضلع جنوبی را می دهد. بنابراین خورشید در تمام وقت سال، هنگام ظهر از طریق این روزنه گنبد را منور می کند. سردر مسجد تماما از سنگ ساخته شده و نمای سنگین و محکم و ساده ای دارد. تضاد جالبی که بین سردر مسجد و روکش های مسی برقرار است، از بین درختان خودنمایی می کند. سادگی مصالح، شکل و هندسه این مسجد در کنار طرح های فضایی مساجد تاریخی و جزئیات سنتی مانند دیواره های رواق دار و کتیبه های داخلی، از ویژگی های معمول در معماری مساجد به شمار می رود. این مسجد با دقت کامل به سنت های اسلامی در مسجدسازی ولی با زبانی کاملا مدرن ساخته شده.
طراحی معماری مسجد دانشکده الهیات دانشگاه مارماریس
این مسجد، به عنوان نمادی از معماری سنتی و کلاسیک عثمانی و با زبان معماری امروزی طراحی شده. چرخش فراکتالی که در مقیاس ماکرو و مایکرو در جهان دیده می شود، پایه و اساس معماری این بنا بوده؛ که بیانگر دیدگاه های جدید در زمینه انتزاع، سبک سازی و تعبیر جدید از معماری سنتی مساجد می باشد. این دیدگاه ها، حاصل ترکیب مضامینی مانند “بخشی از یک کل” و “کلیت در یک بخش” با تکنیک حلزونی و امروزی سقف سازی kırlangıç به شکل فراکتال می باشد. این دانشکده 30 هزار متر مساحت دارد که شامل یک میدان شهری، یک مسجد 4500 نفره و یک مرکز فرهنگی که در زیر مسجد و میدان قرار دارد می شود.
مرکز فرهنگی از تعدادی کلاس درسی، سالن کنفرانس، نمایشگاه، کافه کتاب، اتاق نمایش فیلم و … تشکیل شده و جاذبه اصلی این مجموعه به شمار می رود. این پروژه یک مجموعه تمام عیار محسوب می شود چون از تعدادی ساختمان با معیارهای شهری و یک میدان شهری تشکیل شده. به کمک ابزار و تکنیک های امروزی، تعدادی از مباحث انسانی و فلسفی مانند توحید، یگانگی خداوند، منطق روابط انسان و محیط، فضاسازی شاعرانه و پدیده شناسی، در معماری این مجموعه به معرض نمایش گذاشته شدند. یکی از مهم ترین فاکتورها در معماری مساجد، ایجاد سبک است. ولی فنون فضاسازی در معماری عثمانی همچنان مبهم و غیرقابل توسعه باقی مانده.
امروزه این نوع فضاسازی های شاعرانه فقط در مساجد کلاسیک قابل اجراست. به هم خوردن این سنت باعث شده بحث فضاسازی در معماری مساجد حتی مطرح هم نشود. کمبود این کانسپت موجب شده بسیاری از پروژه ها، تکرار ناموفقی از نمونه های سنت باشند. یا در بهترین حالت، فقط کاربردی و عاری از هرگونه ارزش هنری باشند. درنتیجه این مسجد هم درمقایسه با نمونه های سنتی خود، به روشی کاملا راحت و ساده طراحی شده. تضادی که بین مساجد مدرن و کلاسیک برقرار است، مشوق و پایه گذار طراحی این مسجد بوده تا با مصالح جدید، یک سبک جدید خلق شود. این مسجد که نقشه دوازده گوشه دارد، به عنوان یک بنای فولادی روی فندانسیون بتنی ساخته شده. گنبد مرکزی 35 متر قطر و 35 متر ارتفاع دارد، از 12 ستون فولادی تشکیل شده و پله پله به زمین نزدیک می شود.
ستون های حامل، به وسیله تیرچه های فولادی به یکی از دیواره های داخلی گنبد متصل شده اند و ظاهری شبیه مثلث های سنتی ترکیه ای دارند. بالای ضلع برآمده، یک سازه مارپیچی چندطبقه قرار دارد. در مرتفع ترین نقطه گنبد، یک پنجره سقفی مقرنس کاری شده و هلالی ساخته شده. فضای داخل مسجد طوری طراحی شده که شکل و نمای بیرونی آن از داخل معلوم باشه. چرخش های مارپیچی سازه شیشه ای و نقطه اتصالش با سقف شیشه ای مقرنس کاری شده، از داخل مسجد کاملا پیداست. به محض ورود به داخل ساختمان، افراد با سازه ای محاصره می شوند که از بیرون و داخل کاملا یک شکل است. برای تقویت نقطه مرکزی ساختمان، از مارپیچ های شیشه ای، مقرنس کاری های شیشه ای، شش حرف “واو” در مرکز دایره، و یک حوض و آبنما در وسط که پلکان منتهی به بهشت را تداعی می کنند استفاده شده.
منبع: archdaily
سلام، خیلی ممنون از تیم آرین پاراکس بابت این مطلب مفید. موفق باشید.